తెలుగు సామెతలు - ఇ మరియు ఈ

* ఇంకే చెరువుచేపలకు కొంగను కాపుంచినట్లు.

* ఇంగువ కట్టిన గుడ్డ, బెల్లం వండిన పొయ్యి.

* ఇంట ఆచారత్వం (ఆచారం), బయట బడాచోరత్వం (చౌర్యం).

* ఇంట కుడిచి, ఇంటివాసాలు లెక్కించినట్లు.

* ఇంట గెలిచి రచ్చ గెలువు.

* ఇంటింటా ఒక ఇటుకపొయ్యి, మాఇంట ఒక మట్టిపొయ్యి.

* ఇంటి ఎద్దుకు బాడిగ ఏమిటి?

* ఇంటికన్నా గుడి పదిలం.

* ఇంటికళ ఇల్లాలే చెబుతుంది.

* ఇంటికి అవ్వ కొలతకు తవ్వ అవసరం.

* ఇంటికి ఆడపిల్ల ముప్పు, దోడ్డికి వారసప్రం ముప్పు.

* ఇంటికి ఆడుబిడ్డ చేటు, మిద్దెకు పూరిపంచ చేటు.

* ఇంటికి ఇత్తడి చిలుక, బయటకి బంగారు చిలుక.

* ఇంటికి ఈలకత్తి, పొరుగుకు బంగారు కత్తి.

* ఇంటికి ఏబ్రాసి, పొరుగుకు శ్రీమహాలక్ష్మి.

* ఇంటికి గుప్పెడు బియ్యం, ఇల్లాలికి పదిపుట్లు (పూటలు).

* ఇంటికి ఒక పువ్వు, ఈశ్వరుడికోక దండ.

* ఇంటికి గుట్టు, మడికి గట్టు.

* ఇంటికి జేష్టాదేవి, పొరుగుకు శ్రీమహాలక్ష్మి.

* ఇంటికి ముసలి కీడు, ఏటికి మొసలి కీడు.

* ఇంటికి హేళనైతే బంటుకు హేళన, బంటుకు హేళనైతే బంచకూ హేళన.

* ఇంటికూటికీ, దోవకూటికి రెంటికి చెడినట్లు.

* ఇంటికూడుతిని ఱంకు మొగుళ్ళ వెంటపడినట్లు.

* ఇంటి కోడళ్ళు తిన్నా కోళ్ళు తిన్నా వృధాగా పోదు.

* ఇంటి గుట్టు పెరుమాళ్ళ కెరుక.

* ఇంటిగుట్టు లంకకు చేటు.

* ఇంటిదీపమని ముద్దు పెట్టుకుంటే, మీసాలన్నీ తెగకాలినవట.

* ఇంటిదొంగను ఈశ్వరుడైనా పట్టలేడు.

* ఇంటినిండా కోళ్ళున్నా పక్కింటి కోడే కూయాల్సి వచ్చింది.

* ఇంటిపిల్ల ఇగిలిస్తే, లంజపిల్ల గంజికేడ్చిందట.

* ఇంటికి పెద్దకొడుకై పుట్టేకన్నా, అడవిలో తుమ్మదుబ్బై పుట్టేది మేలు.

* ఇంటికి పెద్దకొడుకు, పెద్దాల్లుడే లెక్కబడేది.

* ఇంటిపేరు కస్తూరివారు, ఇంట్లో గబ్బిలాల (పెంట) కంపు.

* ఇంటిపేరు క్షీరసాగరం వారు, ఇంట్లో మజ్జిగచుక్కకు గతిలేదు.

* ఇంటిమగనికి ఈచ(త) కట్లు, బయటి మొగనికి తాటికట్లు.

* ఇంటిమగనికి ఎద్దుబండి, బయటి మొగనికి గుఱ్ఱలబండి.

* ఇంటిమీద రాయి వేసి, వీపు ఒగ్గినట్లు.

* ఇంటిమొగుడు కుంటెనకాడైతే (తార్పుడుకాడు) ఱంకుకు రామేశ్వరం పోవలెనా?

* ఇంటిమొగుడు మట్టిగబ్బు, పొరుగింటి మొగుడు పూలవాసన.

* ఇంటిలక్ష్మిని ఇంటివాకిలి చెబుతుంది.

* ఇంటివాడివలే చేసేవాడులేడు, బయటివాడివలే తినేవాడూ లేడు.

* ఇంటివాడు 'ఇలో' అంటే బయటివాడు 'పొలో' అన్నాడుట.

* ఇంటివాడు ఈకన కొడితే, బయటివాడు పోకన కొడతాడు.

* ఇంటివాడు గొడ్డు గేదంటే పొరుగువాడు పాడిగేదె అన్నట్లు.

* ఇంటివాడు లేచేది కుంటివాడిమీదకే.

* ఇంటివాణ్ణి లేపి దొంగచేతికి కట్టె ఇచ్చినట్లు.

* ఇంటివానికి చులకనైతే బయటవానికి చులకన, బానిసవానికీ చులకన.

* ఇంటివారు 'ఒసే' అంటే బయటివారు 'తసే' అంటారు.

* ఇంటివారు వేలు చూపితే బయటివారు కాలుచూపుతారు.

* ఇంటిసొమ్ము విప్ప పిండి, పొరుగింటి సొమ్ము పొడిబెల్లం.

* ఇంటెద్దుకు బాడిగలేదు.

* ఇంట్లో ఇత్తులు లేవూ, ఇద్దఱికీ మాటలు లేవు. (భార్యాభర్తలకు)

* ఇంట్లో ఇల్లాలి పోరు, బయట బాకీల పోరు.

* ఇంట్లో ఈగపులి (పిల్లి) బయట (పెద్ద) పులి.

* ఇంట్లో ఈగలమోత బయట పల్లకీల మోత.

* ఇంట్లో కందిరీగలు తిట్టెలు పెడితే, ఇల్లాండ్రు గర్భవతులౌతారట.

* ఇంట్లో దేవుణ్ణి వదిలి వీధిలో దేవుడికి మొక్కినట్లు.

* ఇంట్లోనుంచి తోసివేస్తున్నా చూరుపట్టుకుని వేల్లాడినట్లు.

* ఇంట్లో పస్తు, వీధిలో దస్తు.

* ఇంట్లో పులి బయట పిల్లి

* ఇంట్లో పుష్టి ఒంట్లో పుష్టి

* ఇంట్లో మొగుడు కొడితే వీధిలో మాధాకవళంవాడు కొడతాడు.

* ఇంత బతుకు బతికి ఇంటెనకాల చచ్చినట్టు.

* ఇంతేనా బుద్ధులు కుఱ్ఱవాడా అంటే కడమవి కావిళ్ళతో వస్తున్నావి అన్నాడట.

* ఇందమ్మా తియ్యకూర అంటే, ఇందమ్మా పుల్లకూర అన్నట్లు.

* ఇక పుట్టెనా పెరిగేనా, పన్నెండేండ్ల బాలాకుమారుడా ఇంట్లోనే ఏరుగు.

* ఇక్కడ మునిగి అక్కడ తేలేవాడు.

* ఇక్కడా అక్కడా ఇంటే ఈడేరిపోతావు, నా ఇంటికి రావే నవసిపోదూగాని.

* ఇగిరిపోయిన చెంపలకు ఇప్ప (విప్ప) నూనె పెడితే, సానిదాని ముఖం నవనవలాడిందట.

* ఇగురం (పొదుపు) ఇల్లలికితే, నెత్తి పొయ్యలుకుతుంది.

* ఇగురం ఇల్లు అలికితే పిఱ్ఱలు ముగ్గు పెట్టినాయట.

* ఇగిరం తప్పిన దాని ఇంటి వెనుక చూడు, ఒగ్గెం (నేర్పు) తప్పినదాని వంట ఇల్లు చూడు.

* ఇగిరం తప్పిన పనికి ఊరట లేదు.

* ఇ(వి)చిత్రాల పెండ్లికొడుక్కి అక్షింతలు పెడితే, నొసలు గులగుల అని నోట్లో వేసుకున్నాడంట.

* ఇచ్చకాలకు ఉచ్చ తాగితే గత్తు(చ్చు)కంపు కొట్టిందట.

* ఇచ్చకాలవారు, బుచ్చకాలవారు,పొట్టలకొరకు పొక్కులు గోకుతారు.

* ఇచ్చింది ఇచ్చి పుచ్చినదాన్ని కొన్నట్లు.

* ఇచ్చింది ఇస్తే కరణాన్ని కాదు అన్నాడట.

* ఇచ్చితినమ్మా వాయనం అంటే, పుచ్చుకుంటినమ్మా వాయనం అన్నట్టు.

* ఇచ్చి తిరిగేది కోమటి, తీసుకొని తిప్పేది కంసాలి.

* ఇచ్చిత్రపు పచ్చి పులుసు, ఇస్తర మింగిందట.

* ఇచ్చిన నిష్టూరం కంటే ఇవ్వని నిష్టూరమే మేలు.

* ఇచ్చినమ్మ ఈగ, పుచ్చుకొన్నమ్మ పులి.

* ఇచ్చినవాడు కుక్క, (పిల్లను) చేసుకున్న వాడు చుక్క.

* ఇచ్చినవాడు తలమీద, ఇవ్వనివాడు నేలమీద.

* ఇచ్చినవాడు దాత, ఇవ్వనివాడు రోత.

* ఇచ్చినవాడే నచ్చినవాడు, చచ్చినవాడే అచ్చినవాడు.

* ఇచ్చిననాడు ఇంత పీనుగ వెళ్ళినట్లు, పుచ్చుకున్ననాడు పుత్రకామేష్టి.

* ఇచ్చిపుచ్చుకుంటూ ఉంటే వ్యవహారం, వచ్చిపోతూ ఉంటే బాంధవ్యం.

* ఇచ్చే గొడ్డునే పితికేది.

* ఇచ్చేటప్పుడు కాముని పండుగ, పుచ్చుకునేప్పుడు దీపావళి పండుగ.(అప్పు)

* ఇచ్చేవాడు తీసుకునే వాడికి లోకువ.

* ఇచ్చేవాడిని చూస్తే చచ్చేవాడైనా లేస్తాడు.

* ఇచ్చేవానికి పత్రమూ వద్దు, చచ్చేవానికి మందు వద్దు.

* ఇటిటు రమ్మంటే ఇల్లంతా నాదే అన్నట్టు.

* ఇటుకులాడికి రవిక పెడితే, కంపకు పెట్టి చింపుకున్నదట.

* ఇటువేస్తే హనుమంతుడు, అటువేస్తే వీరభద్రుడు.

* ఇట్లైతే వైద్య కట్నం, అట్లైతే వైతరణీ గోదానం.

* ఇడిసిన గుద్ద వీధికి పెద్ద.

* ఇతరులెరుగ కున్న ఈశ్వరుడెరుగడా.

* ఇత్తడి పుత్తడికాదు, తొత్తు దొరసానీ కాదు.

* ఇది ఇట్లా, మొగుడట్లా, సేద్యగాడికి సంకటెట్లా?

* ఇదిగో సున్నం అంటే, అదిగో వెన్న అంటారు.

* ఇదిగో పసుపు, అదిగో ముసుగు. ( అంత తొందరగా ముండ మోసినదనటం).

* ఇదిగో పులి అంటే, అదిగో తోక అనట్లు.

* ఇదిగో పాము అంటే అదిగో పడగ అన్నట్లు.

* ఇద్దరు ఒక చోట ఏకాంతమాడగా మధ్యన చేరేవాడు వట్టి వెధవ.

* ఇద్దఱుకూడితే, ఇంగలం లేకుండానే మండుతుంది.

* ఇద్దఱు దెబ్బలాడితే మూడవవాడికి లాభం.

* ఇద్దరు పెళ్ళాల మొగుడు ఇఱుకునపడి చచ్చాడుట.

* ఇద్దరు పెద్ద మనుషులు ఎదురుపడితే మూడుదారులు, ఒకపెద్దమనిషి ఇంకొక మూర్ఖుడు ఎదురుపడితే రెండుదార్లు, ఇద్దరూ మూర్ఖులైతే ఒకేదారి.

* ఇనుపకుండ పగిలితే అతకవచ్చునుగాని, మట్టికుంద పగిలితే అతకలేము.

* ఇనప గుగ్గిళ్ళుగానీ. మినప గుగ్గిళ్ళు కావు.

* ఇనుము కరగేచోట ఈగలకేమి పని?

* ఇముము విరిగితే అతక వచ్చును గాని, మనసు విరిగితే అతకలేము.

* ఇన్ని కంతులు కోశాను గానీ, నా కంతి అంత నొప్పి మరేదీ లేదు.

* ఇప్పపూలకు వాసన వెతుకవలెల్నా?

* ఇయ్యగల ఇప్పించగల అయ్యలకేగాని, మూతిమీసం అన్యులకేల?

* ఇరుగింటమ్మా! ఇరుగింటమ్మ! మా ఇంటాయన గోడు చూడండమ్మా ! అన్నట్లు.

* ఇరుగు ఇంగలం, పొరుగు మంగలం.

* ఇరుగు గుడ్డి, పొరుగు గుడ్డి, ఇంటి ఇల్లాలు గుడ్డి.

* ఇరుగును చూసి పొరుగు వాతపెట్టుకున్నట్లు.

* ఇరుగూరి వ్యవసాయం, ఇద్దరు భార్యల సంసారం ఒక్కటే.

* ఇరుసున కందెన పెట్టక పరమేశ్వరుడి బండీఐనా పారదు. (లంచం లేక పని కాదు అనుట).

* ఇఱుకులో సరుకు దించినట్లు.

* ఇఱుకులో సరుకు మంత్రం.

* ఇల్లరికపుటల్లుడు ఇంటికి చేటు, కొమ్ములబఱ్ఱె కొట్టానికి చేటు.

* ఇల్లా నారాయణమ్మా అంటె, వెళ్ళు గోవిందా అన్నట్టు.

* ఇల్లరికం కన్నా మూలరికం (మాలరికం) మేలు.

* ఇల్లలుకగానే పండుగౌతుందా?

* ఇల్లాలా ఇల్లాలా మగలెందరే అంటే, తోలాటకాయతో తొంభైమంది అన్నదిట.

* ఇల్లాలి గుడ్డ మల్లిని చీకే, లంజ గుడ్డ బండను చీకే.

* ఇల్లాలు గుడ్డిదైతే ఇంటి కుండలకు చేటు.

* ఇల్లాలు లేని ఇల్లు భూతాలకు నెలవు.

* ఇల్లాలి శుచి ఇల్లు చూడగానే తెలుస్తుంది.

* ఇల్లిటపుటల్లుడు ఇల్లెల్లపాదికి మొగుడు.

* ఇల్లు ఇచ్చినవానికి, మజ్జిగ పోసిన వానికి మంచి లేదు.

* ఇల్లు ఇరకటం, ఆలు మరకటం.

* ఇల్లు ఈగల పాలు దొడ్డి దోమల పాలు.

* ఇల్లు ఈగలపెంట, దొడ్డి దోమలపెంట.

* ఇల్లు ఈడుమాను, పందిరి పట్టిమంచం.

* ఇల్లు ఉండగా ఇడుపున (గోడపక్క) పెట్టుక తినవలెనా?

* ఇల్లు ఎక్కి, కొరవి తిప్పినట్లు.

* ఇల్లు ఎక్కి, కోక విప్పినట్లు.

* ఇల్లు ఎక్కి గంతులేస్తూ, చూసేవాని మీద తుపాకి పేలుస్తా అన్నదిట.

* ఇల్లు కట్టగానే ఎలుకల రావిడి.

* ఇల్లు కట్టిచూడు, పెళ్ళి చేసిచూడు.

* ఇల్లు కాలబెట్టి జల్లెడతో నీళ్ళు పోసినట్టు.

* ఇల్లు కాలింది జంగమయ్యా ! అంటే, నాజోలె, కప్పెర నాదగ్గరే ఉన్నాయిలే అన్నాడుట.

* ఇల్లు కాలి ఒకడేడ్చే, ఒళ్ళుకాలి ఒకడేడ్చే.

* ఇల్లు కాలి ఒకడేడిస్తే, ఇంగిలీకాలకు ఇంకోకడేడ్చాడుట.

* ఇల్లు కాలిపోతుంది ఈర్రాజూ అంటె నాదేమిపోతుంది నరసరాజూ అన్నాట్ట.

* ఇల్లు కాలి ఒకడేడుస్తుంటె, చుట్టకు నిప్పివ్వమన్నట్టు.

* ఇల్లు కాలుతుంటే బావి తవ్వించినట్లు.

* ఇల్లు కాలుతుండగా వాసాలు దూసుకున్నట్లు.

* ఇల్లు చూసి ఇల్లాలిని చూడమన్నారు.

* ఇల్లు చూసి పిల్లి సమర్తాడిందిట.

* ఇల్లు దాటిన ఆడది లోకానికి లోకువ.

* ఇల్లు తిరిగిరమ్మంటే, ఇలారం తిరిగి వచ్చినట్లు.

* ఇల్లు పీకి పందిరి వేసినట్లు.

* ఇల్లు లేనమ్మ హీనము చూడు, మగడులేనమ్మ మానము చూడు.

* ఇల్లు విడిచినతరువాత ఇల్లాలవుతుందా?

* ఇల్లు విడ్చిన ఆదది, చెట్టు విడ్చిన కోతి.

* ఇల్లు విడిచిపోరా నంబి అంటె, నా మాన్యమెక్కడ అన్నాడుట.

* ఇల్లు వెళ్ళగొట్తగా ఇడుపుల శృంగారం, మొగుడు వెళ్ళగొట్టగా మొత్తం (మొత్తల) శృంగారం.

* ఇల్లెక్కి కొరవి తిప్పినట్లు.

* ఇల్లే తీర్ధం, వాకిలే వారణాసి, కడుపే కైలాసం.

* ఇల్లేరు ఇంకితేనేమీ? కొల్లేరు పొంగితేనేమి?

* ఇవ్వాళ అందలం ఎక్కడమెందుకు, రేపు జోలి పట్టడమెందుకు?

* ఇవ్వాళ గుఱ్ఱం ఎక్కడమెందుకు, రేపు గాడిద నెక్కడం ఎందుకు?

* ఇష్టం లేని పెళ్ళాన్ని 'ఒసే' అన్నా తప్పే, 'అమ్మా' అన్నా తప్పే.

* ఇష్టంలేని మొగుణ్ణి చూసి కొనవేళ్ళతో మొత్తుకున్నట్లు.

* ఇష్టమైన వస్తువు ఇంగువతో సమానం.

* ఇష్టమైన వారి పెంట ఇంగువతో సమానం.

* ఇసుకతో తాడు పేమినట్లు.

* ఇసుక బావి తవ్వ ఎవరి వశం?

* ఇస్తినమ్మా వాయనం అంటే, పుచ్చుకుంటినమ్మ వాయనమన్నట్లు.

* ఇస్తే చెడేదిలేదు, చస్తే వచ్చేదీలేదు.

* ఇస్తే పెండ్లి, ఇవ్వకపోతే పెటాకులు. (పెడాకులు).

* ఇస్తే వరం, పెడితే శాపం.

* ఇస్తే హిరణ్యదానం, ఇవ్వకపోతే కన్యాదానం.

* ఇహం పరం లేనమ్మ, ఇచ్చినచోటే ఉండమ్మా.

* ఇహం మన్ను, పరం పైడి.

* ఇహమూ పరమూ లేని మొగుడు ఉంటేనేమీ పోతే నేమి?

**********:: ఈ ::**********

* 'ఈ' (ఇవ్వు)అన్నది ఈ ఇంటలేదు, 'తే' అన్నది తరతరాలుగా వస్తున్నది.

* ఈ ఇంట ఆచారమా? మా గ్రహచారమా?

* ఈ ఊరికావూరెంత దూరమో, ఆ వూరికి ఈ ఊరూ అంతే.

* ఈ ఊళ్ళో పెద్దలెవరంటే తాళ్ళు (తాడిచెట్లు, దాతలెవరంటే చాకళ్ళు.

* ఈ ఎద్దు ఆ ఎద్దు జోడు, (అయితే) ఈ చేను ఆ చేను బీడు.

* ఈ కంటికి రెప్ప దూరమా?

* ఈకలు తీసిన కోడి, ఈన(నె)లు తీసిన మాల.

* ఈకెలు తోకలు దులిపి, నూకలలో కలిపినట్లు.

* ఈకలు లేవుఇగానీ, వింజమూరి పుంజే.

* ఈ కష్టాలకన్నా మా అత్త పెట్టే కష్టాలే బాగున్నాయి అన్నదిట.

* ఈ కీలు మళ్ళితేనే ఆ కీలు మళ్ళుతుంది.

* ఈగ పుండు మీద గంటు పెడుతుందిగానీ, గట్టి వంటి మీద వాలదు.

* ఈగ వ్రణం కోరు, నక్క పీనుగ కోరు.

* ఈగను కప్ప మింగితే, కప్పను పాము మింగుతుంది.

* ఈ గుడి నేను కట్టించలేదు, ఆ గుడి ఎవరు కట్టించారో నేనెరుగను అన్నాడుట.

* ఈ చేత చేస్తారు, ఆ చేత అనుభవిస్తారు.

* ఈ జొన్నకూటికా ఈ స్తోత్రపాఠం?

* ఈటెపోటు మానుతుంది కానీ, మాటపోటు మానదు.

* ఈడిగవాని ఇంట్లో పాలు తాగినా కల్లే అంటారు.

* ఈడుగానిది ఇంటికిరాదు, జోడుగానిది దొడ్డికి రాదు.

* ఈడుచూసి పిల్లనియ్యి, పిడిచూసి కొడవలియ్యి.

* ఈడ్పుకాళ్ళు, ఈడ్పుచేతులూ, ఇతడేనమ్మా ఇల్లిటపుటల్లుడు.

* ఈడ్పుకాళ్ళవానికి ఇద్దరు భార్యలు, ఒకతి ఈడవ, ఇంకొకతి ఏడవ.

* ఈతకట్టెల నిప్పు ఇంటికి రాదు, ఈడిగవాని పెండ్లాము చేతికి రాదు.

* ఈతకు మించిన లోతులేదు, గోచీకి మించిన దరిద్రం లేదు.

* ఈతగింజ ఇచ్చి తాటిగింజ లాగినట్లు.

* ఈతచెట్టు ఇల్లుకాదు, తాటిచెట్టు తల్లికాదు.

* ఈతచెట్టు కింద (తాటిచెట్టు)పాలి తాగినా కల్లే అంటారు.

* ఈతనీళ్ళు పడితే పాతజోళ్ళు వెళ్ళుతవి; ఇప్పనీళ్ళు (నీళ్ళు--కల్లు) పడితే ఎప్పటిజోళ్ళైనా వెళ్ళుతవి.

* ఈతవచ్చిన వానికే జలగండం.

* ఈతవచ్చినప్పుడు లోతనిపించునా?

* ఈనగాచి నక్కలపాలు చేసినట్లు.

* ఈనిన పిల్లికి ఇల్లూ వాకిలి తెలియనంత ఆకలి.

* ఈనిన పులికి ఆకలెక్కువ.

* ఈనాడు ఇంటిలో, రేపు మంటిలో.

* ఈ నెలలో వడ్డీలేదు, వచ్చేనెలలో అసలూ లేదు.

* ఈపిలేని చోట పేలు వెతికినట్లు.

* ఈ పొడుము పీల్చనీవే, నీ పాడె బిగిస్తా అన్నాడుట.

* ఈ ముడ్డి ఇట్లాంటి ఏర్లను ఎన్ని చూడలేదంటే, ఈ ఏరు ఇట్లాంటి ముడ్లను ఎన్నిటిని చూడలేదు అన్నట్లు. (కప్ప ఎగిరితే నీటిమీద అలిగి ముడ్డి కడుక్కోకుండ వచ్చిన వాడు అని, అనిపించుకొన్న మాట.)

* ఈ మొహానికా సేరు పసుపు?

* ఈ మొద్దు మొహానికా ఆ గరుడసేవ.

* ఈరక్క పెండ్లిలో పేరక్క గర్భదానం.

* ఈవల గట్టున ఉండే ఆవుకు ఆవలిగట్టు పచ్చన.

* ఈలోకంలో ధర్మంఉంటే పరలోకంలో బంధువవుతుంది.

* ఈవేళ చస్తే రేపటికి రెండు.

* ఈ సంబడా(ళా)నికేనా ఇంత సంబరం? (సంబడం=సంబరం, వేడుక; సంబళం=జీతం).